In su mangianu de martis 25 de su mesi de ladàmini s'aplicatzioni de messageria istantànea WhatsApp no at funtzionau po unas duas oras in totu su mundu. Est de interessu chi custu siat acuntèssiu pagu prus de un'annu apustis de unu blocu de totu is servìtzius de Facebook/Meta, mancai custa borta siat stètiu prus lèbiu.
Est girendi in custas diis unu malware chi s'est spainau a traessu de Linkedin e permitit a impitadoris cun intentzionis malas de pigai possedimentu de s'elaboradori. Andaus a biri ita fai po si difendi.
Spantat, orròliat, assustrat. Ma ita est custa intelligèntzia artifiziali de chi megaus de chistionai dònnia dii? Innantis de sighi a ndi chistionai, est mellus a si firmai un'iscuta e cumprendi de ita si tratat.
A chini no acuntessit dònnia tanti de tenni gana totu in d-unu de ascurtai una cantzoni e no dda tenni in sa colletzioni de branus de su telefoneddu o in su ligidori de MP3? Candu custu sutzedit, sa primu idea chi benit in conca est de dda circai in Youtube, giai chi oindii ddoi at de totu aìnturu. S'infadu perou est chi de una pariga de annus a oi, Youtube no permitit de sighi ascurtendi unu branu candu su schermu de su telefoneddu est studau, si no teneus sa versioni Premium. De candu custu lìmiti esistit funt bessius a pillu unus cantu mètodus po ddu binci. Innoi ndi bieus unu fàcili fàcili.
Si-dd'arregordais LaMDA, s'intelligèntzia artifitziali de Google chi un'ingennieri chi ddoi fiat traballendi naràt chi fiat bessendi sentimentosa? Google, a sa fini, at dispidiu a cussu inginneri, Blake Lemoine, in manera definitiva.
Intra is programadoris PHP chi intrant innoi nci-nd'at a essi de seguru calincunu chi impreat su framework Laravel comenti a basi po su progetu insoru. E calincunu forsis impreat DataTable po creai a sa lesta una vista po is datus chi benint de una basi de datus. Si no connosceis DataTable, si-ddu cunsillu, ca si fait aorrai unu muntoni de traballu cun HTML e JavaScript, permitendi-sì de impreai su tempus po àtera cosa. Si cunsillu pruschetotu su pachetu yajra/laravel-datatables. Sa cosa stròlica de custa integratzioni primorosa est chi nemus at pensau de permiti de sceberai is datus po data, si esistit in sa basi de datus.
Imaginaus po esempru de tenni una basi de datus cun s'arregistratzioni de is traballadoris de un'asienda, innui ddoi siat fintzas sa data de incomentzu de su contratu. No iat a essi utilosu a sceberai scéti is traballadoris chi ant incumentzau ocannu e megant de acabai cun su perìodu de proa?
Su chi genti meda timiat candu at intèndiu chistionai po sa primu borta de s'app contra a sa COVID-19 est acuntèssiu in Cina: su guvernu at impreau su programa po blocai a personas medas chi fiant ponendi-sì in biàgiu po manifestai contra a sa banca printzipali de su paisu.
Apple megat de agiungi una funtzioni noa po permiti una protetzioni in prus de su dispositivu: sa modalidadi de inserru (Lockdown Mode, in s'annùntziu originali). Custa modalidadi nascit po gherrai contra a atacus de programas malus che Pegasus, unu programa-spia svilupau de s'asienda israeliana NSO group e impreau po scocai e scoviai informatzionis de ativistas po is deretus umanus, giornalistas e personàgius polìticus. Su nòmini est unu riferimentu craru a sa cuarantena chi eus bìviu totus in s'interis de su primu annu de pandemia de COVID-19. Si custa siat una bella idea o un'esercìtziu de gustu malu, ddu lassu decidi a bosàterus.
A incumentzai de unu mesi a oi, Gmail no permitit prus s'impreu cun aplicatzionis bècias e pagu seguras. Custu po circai de amanniai sa seguresa de is contus bostus. Sendi chi Google in custu momentu est su prus frunidori mannu de custu tipu de servìtziu, difatis, ddoi at genti meda cun intentzionis malas chi ddis iat a praxi a furai is datus de totu is clientis insoru. Custu est giai acuntèssiu prus de una borta cun àterus frunidoris. Calincunu, po esempru, at a arregordai candu genti meda at pèrdiu s'atzessu a sa posta de Libero e sa casella insoru at incumentzau a spraxi messàgius SPAM a totu is cuntatus sarvaus. S'efetu de cust'amànniu de seguresa est chi calincunu de nosu no arrannescit prus a ligi sa posta cun su programa chi at sèmpiri impreau. Andaus a biri cali funt is solutzionis.
Annus a oi PHP fiat cunsiderau pagu prus de unu gioghixeddu, unu linguàgiu fàcili po fai prus a lestu unu muntoni de cosa chi una borta boliat fata cun programas chi impreànt s'interfaci CGI. Custu de smenguai sa potèntzia oferta de su linguàgiu at tentu efetus malus meda me is annus, giai chi unu còdixi scritu mali at portau a progetus atacaus cun tènnicas de cracking e bessius malus a ddoi sighi a traballai candu is lìnias de su programa bessiant medas. Po is programadoris nous, andaus a biri comenti circai de evitai calincunu de custus problemas, incumentzendi beni, chena fai unas cantu faddinas fitianas.
