Houthi e Mari Arrùbiu: perìgulu nc'est po Internet?

De seguru totus eus lìgiu me is noas s'ameletzu de is Houthi de ndi segai is cavus de datus chi passant asuta de su Mari Arrùbiu e custu at ingendrau orròliu po su funtzionamentu de Internet.
In custu artìculu apu a spricai poita no si depeus orroliai tropu, circhendi de impreai unu linguàgiu chi potzant cumprendi fintzas is prus pagu espertus.

1. Internet dd'ant progetau in s'interis de sa Gherra Frida comenti a sistema de comunicatzioni bonu a aguantai una gherra nuclerari.

2. Candu s'imbiant datus a traessu de Internet, custus si partzint in unidadis piticheddas chi ddi narant "pachetus".

3. Is pachetus biàgiant in manera indipendenti a traessu de vàrius canalis (a su sòlitu, cavus de fibra òtica spainaus po su globu), sighendi unu tretu chi aparatus chi ddi narant "incaminadoris" o "router" decidint.

4. Si parti de su tretu no est prus disponìbili, is pachetus ndi traessant un'àteru.

5. A dii de oi is tretus a disponimentu funt medas e includint chilòmetrus e chilòmetrus de fibra òtica e (bolendi) fintzas satèllitis e pontis arràdiu; is cavus asuta de su Mari Arrùbiu funt de importu ma no vidalis.

6. S'arriscu prus mannu, si unu tretu no est prus a disponimentu est sa cungestioni de is àterus.

7. Su software de is router est progetau po prevenni e manigiai is cungestionis. Su peus chi podit acuntessi est chi servìtzius de vìdeu in direta depant essi allentaus o firmaus in manera temporànea, ca funt su càrrigu prus mannu pro s'arretza.

8. Si ddoi at perìgulu de cungestioni, is asiendas faint sa parti insoru: cando fìaus in apretu po nexi de su Covid, Netflix at imbiau in manera voluntària is vìdeus cun una calidadi unu pagu redùsia ca, sendi chi agiumai totus staiant in domu a castiai sa TV, si fiat creendi unu càrrigu anòmalu de s'arretza.

9. S'incasu peus de indisponibilidadi temporànea de Internet po nexi de una cungestioni, est pretzisu a no si spramai e a no sighi intentendi de impreai s'arretza. Est mellus antzis a abarrai chena dd'impreai càncua ora (po esempru, istudendi su modem de domu e is datus mòbilis de su telefoneddu) e lassai chi su tràficu siat ripristinau in manera graduali. Apustis, limitai s'impreu a messàgius de testu ancora càncua ora.