Sa noa de sa dispidida de ùndighimigia traballadores de Facebook, Instagram e Whatsapp arribat a pagas dies dae s'annùntziu de sa dispidida de 3700 traballadores de Twitter. 14700 logos de traballu pèrdidos chi s'agiunghent a a is de Netflix, TikTok e àteras cumpangias chi òperant in servìtzios ìnternet. Ite amegat de acontèssere? Andamus a castiare prus acanta.
Forsis ais intèndidu chistionare de Mastodon me is ùrtimas dies, ca impitadores medas sunt moende a custa retza a pustis chi Elon Musk at comporadu Twitter. A medas difatis non praghet sa voluntade de Musk de furriare Twitter, una sotziedade pro atziones, a azienda privada in ue issu pigat totu is detzisiones. E una de custas detzisiones, sa de donare sa libertade cumpleta de espressione, chene moderatziones de cuntènnidos chi non siant a foras de lege, at assustadu a gente meda. Cale si siant is motivos, impitadores medas ant detzìdidu de serrare su profilu Twitter e passare a Mastodon. Mastodon no est unu progetu nou, ma medas no nd'ant mai intèndidu chistionare. Andamus a bìdere ite tenet de diferente.
In su mangianu de martis 25 de su mese de ledàmene s'aplicatzione de messageria istantànea WhatsApp no at funtzionadu pro unas duas oras in totu su mundu. Est de interessu chi custu siat acontèssidu pagu prus de un'annu a pustis de unu blocu de totu is servìtzios de Facebook/Meta, mancari custa borta siat istètiu prus lèbiu.
Is retzes sotziales ant cambiadu meda s'impreu de is tecnologias me is ùrtimos 10-15 annos, cun maneras noas de bìvere is raportos cun is àteras persones.
No faghet a nàrrere chi custu càmbiu siat de s'in totu negativu: is sotziedades càmbiant e tocat a èssere prontos a atzetare chi carchi cosa funtzionet a manera diferente cun su passare de su tempus. A bortas, però, tocat a èssere puru prontos a ammìtere chi una tecnologia est faghende prus dannu chi no profetu e custa podet èssere sa situatzione de Instagram, si una chirca interna at a èssere cunfirmada.
Seguru, medas de nois si nde sunt acatados chi lunis passadu a incumentzare dae is 17:15 finas prus o mancu a sa 1:00 de note Facebook e totu is àteras aplicatziones de su pròpiu grupu (su Messenger, Whatsapp, Instagram e àteras) no fiant funtzionende. E in custu perìodu de tempus, su prus tempus longu de "bàscia" in s'istòria de Facebook, ddoe fiant problemas puru cun àteros servìtzios comente Telegram e Twitter. In s'incomentzu nde sunt essidas is ideas prus variadas pro ispricare s'acuntessimentu: atacu informàticu, infetziones de programmas malos, problemas de retze.
Andamus a bìdere in curtzu e cun faeddos fàtziles ite est acontèssidu de a beru.
OnlyFans est una prataforma chi permitit a is impitadores suos de carrigare fotografias, vìdeos e àteros cuntènnidos e de ddos ofèrrere a pagamentu a is istimadores (is fans). Est essida famada pro ite ca unas cantas modellas dda impreant pro bèndere immàgines de is corpus issoro, màgines chi bortas medas figurant iscenas pornogràficas.
Comente annuntziadu in duas noas de s'ANSA, Twitter at detzìdidu de bogare is messàgios cun noas farsas a pitzus de is vatzinos contras a su Coronavirus. Youtube in s'ìnteri at incumentzadu a bogare is vìdeos cun sa teoria de s'ingannu de is eletziones in is Istados Unidos, bìnchidas de Biden, cun Trump chi sighit a decrarare chi issu ddas apat bintas cun s'ingannu.
Is eletziones in is Istados Unidos parent fatas, ma Facebook at detzìdidu de blocare pro un'àteru mese totu is annùntzios polìticos e de lassare ativu su Tzentru de Informatzione a pitzus de su votu pro sighire a controllare su contu de is votos, chi est prus longu pro more de su votu postale, chi gente meda at seberadu pro sa dificultade de si mòere de domo in mesu a sa pandemia de Covid-19.
TikTok, fintzas a su mese de onniasantu passadu leghiat su còdighe MAC de is dispositivos de is impitadores. Nde chistionat Wired cun riferimentu a un'artìculu de Wall Street Journal. Su MAC est unu còdighe identificativu, diferente pro onni aparatu acapiadu a sa retze. Est un'informatzione chi is agentzias publitzitàrias diant a bòlere ischire pro ite ca permitit de iscobèrrere cales giassos is usuàrios visitant e duncas su gustu issoro. S'atzessu a su MAC in Android est proibidu dae Google, ma fiat possìbile gràtzias a una debilesa de Android.
Dae pagu tempus a oe, Facebook at detzìdidu de gherrare contras a sa difusione de is noas farsas, siat burrende is càbidos chi non respetant is "standard de sa comunidade" (limbàgiu gherristu, ratzismu, spam, etc), siat ponende is etichetas de averìguu a is noas, cun s'agiudu de agentzias esternas. Custa solutzione permitit de informare is impitadores in contu de sa balidesa de is noas chi sunt leghende, chena tzensurare is chi resurtant farsas a pustis de s'averiguu.
Cun s'evolutzione de sa pandemia de COVID un'iscenàriu nou est essidu a pilu: noas beras chi sunt essidas tropu betzas e donant immoi un'informatzione faddida.
