De seguru totus amus lèghidu me is noas s'ameletzu de is Houthi de nde segare is cavos de datos chi passant a suta de su Mare Ruju e custu at ingendradu orròliu pro su funtzionamentu de Internet.
In custu artìculu apo a ispricare pro ite non nos depimus orroliare tropu, chirchende de impreare unu linguàgiu chi potzant cumprèndere fintzas is prus pagu espertos.
Forsis ais intèndidu chistionare de Mastodon me is ùrtimas dies, ca impitadores medas sunt moende a custa retza a pustis chi Elon Musk at comporadu Twitter. A medas difatis non praghet sa voluntade de Musk de furriare Twitter, una sotziedade pro atziones, a azienda privada in ue issu pigat totu is detzisiones. E una de custas detzisiones, sa de donare sa libertade cumpleta de espressione, chene moderatziones de cuntènnidos chi non siant a foras de lege, at assustadu a gente meda. Cale si siant is motivos, impitadores medas ant detzìdidu de serrare su profilu Twitter e passare a Mastodon. Mastodon no est unu progetu nou, ma medas no nd'ant mai intèndidu chistionare. Andamus a bìdere ite tenet de diferente.
Prus de 30 estensiones de Google Chrome, su navigadore web prus impreadu in su mundu, ant tentu prus de unu millione de iscarrigamentos. Ddoe at isceti unu problema: custas estensiones esecutant còdighe dannàrgiu in sa computera de s'impidatore.
A incumentzare dae unu mese a oe, Gmail non permitit prus s'impreu cun aplicatziones betzas e pagu seguras. Custu pro chircare de ammanniare sa seguresa de is contos bostros. Sende chi Google in custu momentu est su prus frunidore mannu de custu tipu de servìtziu, difatis, ddoe at gente meda cun intentziones malas chi ddis diat a pràghere a furare is datos de totu is clientes issoro. Custu est giai acontèssidu prus de una borta cun àteros frunidores. Calicunu, pro esempru, at a regordare cando gente meda at pèrdidu s'atzessu a sa posta de Libero e sa casella issoro at incumentzadu a ispàrghere messàgios SPAM a totu is cuntatos sarvados. S'efetu de cust'ammànniu de seguresa est chi calicunu de nois non resesset prus a lèghere sa posta cun su programma chi at semper impreadu. Andamus a bìdere cales sunt is solutziones.
Dd'aiant annuntziadu dae diora e in custu diàriu no amus tentu faeddos de garbu pro custu navigadore: Microsoft at retiradu Internet Explorer dae sa butega sua su 15 de làmpadas passadu, acabbende pro semper cun s'isvilupu e su suportu.
Su 14 de martzu si nch'est andadu Stephen Wilhite, imbentore de su formadu de immàgine animada GIF. Teniat 74 annos e si dd'est pigadu sa Covid-19.
Nd'ant donadu s'annùntziu giornales e giassos meda, a incumentzare dae GIPHY, archìviu de gif animadas.
Cun s'invasione russa, s'Ucràina arriscat de s'agatare a foras de sa retze Internet o chi is informatziones siant tzensuradas cun su controllu russu de is infrastruturas de comunicatzione. Pro custu, Elon Musk at detzìdidu de ativare su sistema Starlink in su paisu pro frunire una connessione lestra chi non siat in manu russa. Pro nde fatzilitare s'impreu, at fintzas batidu unu càmbiu de terminales pro is impitadores.
Sa telefonia mòbile est a sa de cincu generatziones. Mancari medas de nois tèngiant ancora aparatos de una pariga de annos a oe e duncas non siant ancora impreende is tecnologias noas, de custu 5G nd'amus intèndidu chistionare giai tropu pro is cumplotismos chi ddoe sunt a giru, e fintzas pro totu su manìgiu chi bolet s'istantàrgiu de is retzes noas, comente s'òbligu de cambiare is aparatos televisivos pro liberare unas cantas frecuèntzias de dedicare a sa telefonia. S'annu chi benit, un'àtera cosa de importu at a acontèssere: ant a istudare su 3G.
In su note intre su 9 e su 10 de martzu in Strasburgo su fogu at fatu dannu a unu tzentru de datos de unu de is prus frunidores mannos de servìtzios de informàtica in sa nue (cloud computing). S'efetu de custu disacatu est chi unos cantos servìtzios e giassos web non sunt a disponimentu in custas ùrtimas dies. Custu pro ite ca su fogu at ispèrdidu una parte de is elaboradores e is tècnicos ant dèpidu istudare totu is àteros.
