app

Forsis is prus giòvanos non dd'aiant mancu mai intèndida, ma Skype, app chi permitit de iscambiare messàgios e tzerriadas (tipu Whatsapp, Telegram, etc), est istada de importu mannu pro gente meda me is annos 2000 e sa prima parte de is 2010. Est istada difatis una de is primas, e sa prus arrannèscia in giru de is annos 2010, chi permitiant de telefonare a traessu de Internet impreende unu PC e, a pustis, unu telefoneddu. Microsoft at comunicadu chi dd'at a serrare ocannu, 2025, in maju.

Ddoe fiat unu tempus in ue no esistiat Whatsapp, no esistiat Telegram e no esistiat nen mancu Windows Live (MSN) Messenger. Fiat su 1996 e naschiat unu servìtziu chi ddi naraiant ICQ, una sigla chi non bolet nàrrere nudda, ma sonat che "I seek you" (ti chirco). Comente su leghidore at giai cumprèndidu, si tratat de unu programma de messageria, giaju de is chi impreamus nois me is telefoneddos nostros.

In su mangianu de martis 25 de su mese de ledàmene s'aplicatzione de messageria istantànea WhatsApp no at funtzionadu pro unas duas oras in totu su mundu. Est de interessu chi custu siat acontèssidu pagu prus de un'annu a pustis de unu blocu de totu is servìtzios de Facebook/Meta, mancari custa borta siat istètiu prus lèbiu.

Su chi gente meda timiat cando at intèndidu chistionare pro sa prima borta de s'app contra a sa COVID-19 est acontèssidu in Tzina: su guvernu at impreadu su programma pro blocare a persones medas chi fiant ponende·si in biàgiu pro manifestare contra a sa banca printzipale de su paisu.

Seguru, medas de nois si nde sunt acatados chi lunis passadu a incumentzare dae is 17:15 finas prus o mancu a sa 1:00 de note Facebook e totu is àteras aplicatziones de su pròpiu grupu (su Messenger, Whatsapp, Instagram e àteras) no fiant funtzionende. E in custu perìodu de tempus, su prus tempus longu de "bàscia" in s'istòria de Facebook, ddoe fiant problemas puru cun àteros servìtzios comente Telegram e Twitter. In s'incomentzu nde sunt essidas is ideas prus variadas pro ispricare s'acuntessimentu: atacu informàticu, infetziones de programmas malos, problemas de retze.
Andamus a bìdere in curtzu e cun faeddos fàtziles ite est acontèssidu de a beru.

A sa gente is app de sighidura de is cuntatos no praghent. Dd'amus cumprèndidu cun Immuni chi, mancari sa segunda aundada apat cumbintu prus gente a dd'iscarrigare, sighit a èssere unu fallimentu, comente at arregordadu puru su programma TV Otto e mezzo de su 22/12/2020. Duncas custas aplicatziones chi diant a dèpere sinnalare is cuntatos cun persones impestadas dae su Coronavirus nou (SARS-CoV-2) responsàbile de sa COVID-19 non sunt donende s'agiudu isperadu.

In Ispànnia is cosas no andant mègius pro "Radar Covid", s'aplicatzione chi cumprit sa pròpiu funtzione. A inghitzu de su mese de Idas dd'aiat iscarrigada isceti su 14,4% de sa populatzione, unu nùmeru chi no bastat pro dda fàghere funtzionare comente progetadu.

Immuni, s'aplicatzione italiana de annotu de is cuntatos progetada pro cumbàtere s'isparghidura de su Coronavirus Sars-Cov-2, at tentu un'incumintzu istentosu, cun is iscarrigamentos firmos a 4 milliones isceti in su mese de argiolas passadu. Cun sa segunda aundada de impestos custu nùmeru est arribadu a 9,36 milliones su 25 de su mese de ledàmene.

Sunt isceti 4 milliones is iscarrigamentos de s'app Immuni, su programma pro telefoneddos chi depiat agiudare a firmare s'isparghidura de s'impestu de COVID-19. Est unu nùmeru meda prus bàsciu de su 60% de sa populatzione chi fiat sa pertzentuale de segudare pro pòdere funtzionare bene. S'iscarrigamentu no est obligatòriu e in nisciunu casu ddu podet èssere pro more de sa costitutzione italiana e de is leges in contu de privatesa, ma su guvernu italianu isperat de cumbìnchere prus gente cun una publitzidade prus manna in is dies chi benint.