Sa noa de sa dispidida de ùndiximilla traballadoris de Facebook, Instagram e Whatsapp arribat a pagus diis de s'annùntziu de sa dispidida de 3700 traballadoris de Twitter. 14700 logus de traballu pèrdius chi s'agiungint a a is de Netflix, TikTok e àteras cumpangias chi òperant in servìtzius ìnternet. Ita megat de acuntessi? Andaus a castiai prus acanta.
Forsis eis intèndiu chistionai de Mastodon me is ùrtimas diis, ca impitadoris medas funt moendi a cust'arretza apustis chi Elon Musk at comporau Twitter. A medas difatis no praxit sa voluntadi de Musk de furriai Twitter, una sotziedadi po atzionis, a asienda privada innui issu pigat totu is decisionis. E una de custas decisionis, sa de donai sa libertadi cumpleta de espressioni, chena moderatzioni de cuntènnius chi no siant a foras de lei, at assustrau a genti meda. Calisisiant is motivus, impitadoris medas ant decìdiu de serrai su profilu Twitter e passai a Mastodon. Mastodon no est unu progetu nou, ma medas no nd'ant mai intèndiu chistionai. Andaus a biri ita tenit de diferenti.
In su mangianu de martis 25 de su mesi de ladàmini s'aplicatzioni de messageria istantànea WhatsApp no at funtzionau po unas duas oras in totu su mundu. Est de interessu chi custu siat acuntèssiu pagu prus de un'annu apustis de unu blocu de totu is servìtzius de Facebook/Meta, mancai custa borta siat stètiu prus lèbiu.
Is arretzas sotzialis ant cambiau meda s'impreau de is tecnologias me is ùrtimus 10-15 annus, cun maneras noas de bivi is raportus cun is àteras personis.
No fait a nai chi custu càmbiu siat dessintotu negativu: is sotziedadis càmbiant e tocat a essi prontus a acetai chi càncua cosa funtzionit a manera diferenti cun su passai de su tempus. A bortas, perou, tocat a essi puru prontus a amiti chi una tecnologia est faendi prus dannu chi no profetu e custa podit essi sa situatzioni de Instagram, chi una circa interna at a essi cunfirmada.
Seguru, medas de nosu si-ndi funt acataus chi lunis passau a incumentzai de is 17:15 finas prus o mancu a sa 1:00 de noti Facebook e totu is àteras aplicatzionis de su pròpiu grupu (su Messenger, Whatsapp, Instagram e àteras) no fiant funtzionendi. E in custu perìodu de tempus, su prus tempus longu de "bàscia" in sa stòria de Facebook, ddoi fiant problemas puru cun àterus servìtzius comenti Telegram e Twitter. In s'incomentzu ndi funt bessidas is ideas prus variadas po spricai s'acuntessimentu: atacu informàticu, infetzionis de programas malus, problemas de arretza.
Andaus a biri in curtzu e cun fueddus fàcilis ita est acuntèssiu deaberas.
OnlyFans est una prataforma chi permitit a is impitadoris suus de carrigai fotografias, vìdeus e àterus cuntènnius e de ddus oferri a pagamentu a is stimadoris (is fans). Est bessida famada poita ca unas cantu modellas dda impreant po bendi màginis de is corpus insoru, màginis chi bortas medas afigurant scenas pornogràficas.
OnlyFans at annuntziau chi custu no at a essi prus permìtiu a incumentzai de su mesi de ladàmini 2021.
Comenti annuntziau in duas noas de s'ANSA, Twitter at decìdiu de bogai is messàgius cun noas farsas apitzus de is vacinus contas a su Coronavirus. Youtube in s'interis at a incumentzau a bogai is vìdeus cun sa teoria de s'ingannu de is eletzionis in is Stadus Unius, bintas de Biden, cun Trump chi sighit a decrarai chi issu ddas apat bintas cun s'ingannu.
Is eletzionis me is Stadus Unius parint fatas, ma Facebook at decìdiu de blocai po un'àteru mesi totu is annùntzius polìticus e de lassai ativu su Centru de Informatzioni apitzus de su votu po sighi a cuntrollai su contu de is votus, chi est prus longu po mori de su votu postali, chi genti meda at sceberau po sa dificultadi de si movi de domu in mesu a sa pandemia de Covid-19.
TikTok, fintzas a su mesi de donniasantu passau ligiat su còdixi MAC de is dispositivus de is impitadoris. Ndi chistionat Wired cun rifermentu a un'artìculu de Wall Street Journal. Su MAC est unu còdixi identificativu, diferenti po dònnia aparatu acapiau a s'arretza. Est un'informatzioni chi is agentzias publicitàrias iant a bolli sciri po ita ca permitit de scoberri cali giassus is usuàrius abìsitant e duncas su gustu insoru. S'acessu a su MAC in Android est proibiu de Google, ma fiat possìbili gràtzias a una debilesa de Android.
De pagu tempus a oi, Facebook at decìdiu de gherrai contras a sa difusioni de is noas farsas, siat burrendi is càpius chi no arrespetant is "standard de sa comunidadi" (linguàgu gherristu, ratzismu, spam, etc), siat ponendi is etichetas de averiguu a is noas, cun s'agiudu de agentzias esternas. Custa solutzioni permitit de informai is impitadoris in contu de sa validesa de is noas chi funt ligendi, chena censurai is chi arresurtant farsas apustis de s'averiguu.
Cun s'evolutzioni de sa pandemia de COVID unu scenàriu nou est bessiu a pilu: noas beras chi funt bessias tropu bècias e donant imoi un'informatzioni faddia.
