Chat Control: fine de sa riservadesa?

Su 14 de su mese de ledàmene de su 2025 su Parlamentu Europeu depiat votare una proposta pagu connota a su prus de is tzitadinos: su chi narant Chat Control. S'idea pro immoe est posta a una parte ca is istados membros non si sunt postos de acòrdiu, ma sa gente diat dèpere ischire de ite si tratat e, si non si domandat tropu, espressare un'opinione.

Sa proposta est de su 2022 e de manera ufitziale si narat CSAR (Child Sexual Abuse Regulation) e tra is cosas suas previdit chi algoritmos de inteligèntzia artifitziale iscochent is arresonos privados in totu is prataformas (WhatsApp, Telegram, Signal, Facebook, Instagram, etc etc) averiguende chi non ddoe siat cuncàmbiu de materiale pedopornogràficu.

S'idea est de Ylva Johansson, Commissària Europea pro is Afàrios Internos, e sunt a favore sa Cummissione Europea, organizatziones pro s'amparu de is pipios comente Thorn e WeProtect e (a die de su 17 de ledàmene) 12 istados comente Frantza, Ispànnia e Portugallu; 9 istados sunt contràrios, comente Germània, Àustria e Lussemburgu e àteros 6 istados no ant ancora detzìdidu, comente Itàlia, Bèlgiu e Grètzia.
Is chi sunt favoràbiles narant chi custu diat èssere un'aina poderosa pro gherrare contras sa pedofilia, ca diat permìtere de agatare custos cuntènnidos giai in antis de èssere imbiados e diat dare prus responsabilidade a is prataformas de collaborare pro firmare custos fenòmenos.

A bisu de is contràrios, chi includent unas cantas prataformas (Signal, WhatsApp e Proton), organizatziones contras a sa guardiania digitale e unos cantos abogados e giuristas, sa proposta diat creare prus problemas chi no solutziones:

• Deretu a sa riservadesa, cun s'iscansione sistemàtica de is arresonos de totus
• Istampos in sa critografia: is arresonos oe girant codificados de manera chi non ddos potzat lèghere àtera gente, ma custa iscansione diat abèrrere un'istampu in custu mecanismu, permitende a hacker e ispias de lèghere cosas personales
• Amparu dèbile pro is pipios, sende chi is pedòfilos diant impreare àteras tecnologias e canales cuados, lassende totu is àteros prenos de Spyware
• Ameletzu pro sa democratzia, sende chi nemos podet dare garantzia chi custos trastos no ant a èssere impreados pro nde bogare sa libertade de faeddu
• Lìmites tècnicos, ca s'IA no est perfeta e diat pòdere acusare persones innotzentes chi diant tènnere problemas mannos cun sa lege pro una faddina de is sistemas
• Dannu a s'economia, ca is aziendas tecnològicas diant pòdere lassare s'UE a bantàgiu de àteros mercados.

Comente giai naradu, sa proposta NO est lege, ma si dd'aprovant est craru chi at a èssere unu càmbiu mannu e sa fine de sa riservadesa comente dda connoschimus. Chie si siat at a àere giai acostadu custa idea a sa peus distopia chi autores ant giai immaginadu dae ora meda in literadura, comente Orwell cun 1984 e Animal Farm, romanzos remonados fintzas tropu, ma custa borta cun prus oriolu de su sòlitu.

Est pretzisu a si domandare, si custa lege passat, cale diat èssere su passu benidore: s'at a impreare sa pròpiu tecnologia pro chircare sinnos de àteros cumportamentos? Pro preparare dossier in contu de onni tzitadinu? Pro limitare su dissensu polìticu? Amus a arriscare de nos agatare sa politzia in domo pro àere impreadu su faeddu isballiadu in unu momentu de arrennegu?
E pro ite diamus dèpere atzetare de si lassare iscocare in sa vida privada comente chi totus esseremus is peus criminales?

Pro chie est interessadu, esistit una prataforma pro is cuntràrios a s'idea, chi permitit fintzas de iscrìere a is polìticos de riferimentu, domandende·ddi de votare contras. Si narat Fight Chat Control.