Chat Control: fini de sa riservadesa?

Su 14 de su mesi de ladàmini de su 2025 su Parlamentu Europeu depiat votai una proposta pagu connota a su prus de is tzitadinus: su chi narant Chat Control. S'idea po imoi est posta a una parti ca is stadus membrus no si funt postus de acòrdiu, ma sa genti iat a depi sciri de ita si tratat e, si no si domandat tropu, espressai un'opinioni.

Sa proposta est de su 2022 e de manera ofitziali si narat CSAR (Child Sexual Abuse Regulation) e intra is cosas suas previdit chi algoritmus de intelligèntzia artifitziali scochint is arraxonus privaus in totu is prataformas (WhatsApp, Telegram, Signal, Facebook, Instagram, etc etc) averiguendi chi no ddoi siat cuncàmbiu de materiali pedopornogràficu.

S'idea est de Ylva Johansson, Comissària Europea po is Afàrius Internus, e funt a favori sa Cumissioni Europea, organizatzionis po s'amparu de is pipius comenti Thorn e WeProtect e (a dii de su 17 de ladàmini) 12 stadus comenti Frantza, Spànnia e Portugallu; 9 stadus funt contràrius, comenti Germània, Àustria e Lussemburgu e àterus 6 stadus no ant ancora decìdiu, comenti Itàlia, Bèlgiu e Grècia.
Is chi funt favorilis narant chi custu iat a essi un'aina poderosa po gherrai contras sa pedofilia, ca iat a pirmiti de agatai custus cuntènnius giai innantis de essi imbiaus e iat a giai prus responsabilidadi a is prataformas de collaborai po firmai custus fenòmemus

A bisu de is contràrius, chi includint unas cantu prataformas (Signal, WhatsApp e Proton), organizatzionis contras a sa guardiania digitali e unus cantu abogaus e giuristas, sa proposta iat a creai prus problemas chi no solutzionis:

• Deretu a sa riservadesa, cun sa scansioni sistemàtica de is arraxonus de totus
• Stampus in sa critografia: is arraxonus oi girant codificaus de manera chi no ddus potzat ligi àtera genti, ma custa scansioni iat a aberri unu stampu in custu mecanismu, permitendi a hacker e spias de ligi cosas personalis
• Amparu dèbili po is pipius, sendi chi is pedòfilus iant a impreai àteras tecnologias e canalis cuaus, lassendi totu is àterus prenus de Spyware
• Ameletzu po sa democratzia, sendi chi nemus podit giai garantzia chi custus trastus no ant a essi impreaus po ndi bogai sa libertadi de fueddu
• Lìmitis tènnicus, ca s'IA no est perfeta e iat a podi acusai personas innocentis chi iant a tenni problemas mannus cun sa lei po una faddina de is sistemas
• Dannu a s'economia, ca is asiendas tecnològicas iant a podi lassai s'UE a bantaxu de àterus mercaus.

Comenti giai nau, sa proposta NO est lei, ma si dd'aproant est craru chi at a essi unu càmbiu mannu e sa fini de sa riservadesa comenti dda connosceus. Chinisisiat at a ai giai acostau custa idea a sa peus distopia chi autoris ant giai imaginau de diora meda in literadura, comenti Orwell cun 1984 e Animal Farm, romanzus arremonaus fintzas tropu, ma custa borta cun prus oriolu de su sòlitu.

Est pretzisu a si domandai, si custa lei passat, cali iat a essi su passu benidori: s'at a impreai sa pròpiu tecnologia po circai sinnus de àterus cumportamentus? Po preparai dossier in contu de dònnia tzitadinu? Po limitai su dissensu polìticu? Eus a arriscai de s'agatai sa politzia in domu po ai impreau su fueddu sballiau in unu momentu de arrannegu?
E poita iaus a depi acetai de si lassai scocai in sa vida privada comenti chi totus fèssimus is peus criminalis?

Po chini est interessau, esistit una prataforma po is cuntràrius a s'idea, chi permitit fintzas de scriri a is polìticus de riferimentu, domandendi-ddi de votai contras. Si narat Fight Chat Control.