Didàtica

Preparendi is ùrtimus artìculus, siat po sa revista de Ite mi Contas, siat po custu situ, apu fueddau prus de una borta de "programas a 16 bit", o a 32 o a 64. Sendi chi no funt totus bastanti espertus de sciri giai ita bolit nai, in s'incumentzu apu circau de ddu spricai in s'artìculu etotu, ma bessiat tropu longu, pruschetotu po sa revista; apu duncas circau de evitai de ndi fueddai, ma candu si scriit in contu de sistemas operativus, arribat su momentu innui tocat amarolla. Apu decìdiu duncas de ndi fai un'artìculu separau.

Spantat, orròliat, assustrat. Ma ita est custa intelligèntzia artifiziali de chi megaus de chistionai dònnia dii? Innantis de sighi a ndi chistionai, est mellus a si firmai un'iscuta e cumprendi de ita si tratat.

Scriendi un'artìculu po un'àteru diàriu apu inghitzau a mi pregontai si sa genti chi no traballat cun elaboradoris e retzas dònnia dii sciit deaderus de ita seus chistionendi candu impreaus unus cantus fueddus chi tocant s'argumentu de sa trasmissioni digitali de s'informatzioni. Apu duncas decìdiu de fai un'articuleddu didàticu po ddus acrarai.

Besseus pagu pagu de su "filu lògicu" chi eus incumentzau chistionendi de còdixi binàriu e circùitus digitalis po chistionai de totu atra cosa. Una pariga de diis a oi fiat una data de importu po Internet. Difatis, su 30 de abrili 1993 su CERN de Ginevra at publicau su còdixi de orìgini de su Web cumenti resursa de pùblicu domìniu. Duncas, de trastu po organizai is documentus de is esperimentus sientìficus, su WWW est bessiu custu servìtziu chi arregollit millionis e millionis de documentus, is pàginas web chi formant is situs (o giassus) e chi ponint a disponimentu testu, figuras, àudiu e vìdeu.
Fintzas sa Wikipedia at festau custu acuntessimentu ponendi sa pàgina de su World Wide Web cumenti artìculu de su mesi de maju e innoi si bollu acrarai cumenti custu servìtziu funtzionat.

Su processori est su coru de s'architetura de calisisiat elaboradori e is caraterìsticas suas finint po influentzai is sceberus de is atrus cumponentis e fintzas de is programmas chi dd'ant a impreai.
Su traballu de su processori est de pigai is istrutzionis de unu programa e de ddas esecutai, fadendi is càrculus arrechetus.

Sa memòria est unu de is cumponentis de fundamentu de unu calisisiat elaboradori, segundu is definitzionis de Turing e Von Neumann. Fintzas candu no si-nd'acataus, seus impreendi calincunu tipu de memòria, fintzas me is mini-carculadoris de busciaca. Difatis, su carculadori depit regordai a su mancu is datus de intrada po podi fai un'operatzioni e sa cantidadi de datus de regordai crescit cun sa cumplessidadi de is càrculus e fintzas de s'interfàtzia de impreu.
Ddoi at medas tipus de memòria e podint essi classificadas in maneras diferentis segundu s'impreu e is caraterìsticas tènnicas. Innoi bideus is prus de importu.

Sigheus a chistionai de còdixi binàriu e operatzionis chi ddu pertocant. A is circùitus elètricus digitalis chi faint operatzionis cun signalis binàrius ddi nant gennas lògicas, funt oindii realizadas cun transistor miniaturizaus e sighint is règulas de s'àlgebra booleana.

Bene bènnius a sa prima pìndula de informàtica. Apa a circai de publicai un'articuleddu dònnia domìnigu pro acrarai cuncetus informàticus chi nosu ca traballaus cun elaboradoris dònnia dii connosceus cumenti a s'ABC ma funt mancai pagu crarus po is atrus.

Sa primu cosa chi si serbit pro incumentzai a chistionai de informàtica est unu ditzionarieddu cun is prus fueddus de importu. Innoi si donaus sa definitzioni de is fueddus prus impreaus, cun unas cantu alternativas chi funt stètias propostas in custus annus.