Ita est acuntèssiu a Facebook su lunis passau?

Seguru, medas de nosu si-ndi funt acataus chi lunis passau a incumentzai de is 17:15 finas prus o mancu a sa 1:00 de noti Facebook e totu is àteras aplicatzionis de su pròpiu grupu (su Messenger, Whatsapp, Instagram e àteras) no fiant funtzionendi. E in custu perìodu de tempus, su prus tempus longu de "bàscia" in sa stòria de Facebook, ddoi fiant problemas puru cun àterus servìtzius comenti Telegram e Twitter. In s'incomentzu ndi funt bessidas is ideas prus variadas po spricai s'acuntessimentu: atacu informàticu, infetzionis de programas malus, problemas de arretza.
Andaus a biri in curtzu e cun fueddus fàcilis ita est acuntèssiu deaberas.

S'idea prus acreditada apitzus de sa farta de servìtziu est sa de unu problema cun is incaminadoris (router) chi acàpiant s'arretza de Facebook a su restu de Internet. Custus aparatus funt su carenaxu beru de Internet, giai chi sa tarea insoru est de imbiai is datus de un'arretza a s'àtera finas a arribai a sa de s'elaboradori de arribu. Lunis, custas mapas si funt pèrdias in càncua manera, duncas no fiat possìbili po is aplicatzionis a comunicai cun is serbidoris (is elaboradoris chi frunint is servìtzius) de Facebook.

Comenti siat acuntèssiu no ddu scieus beni. Is incaminadoris, po ponni is datus in su caminu giustu, depint creai una mapa de is caminus possìbilis, impreendi unu "protocollu". Su protocollu impreau de s'arretza de Facebook po comunicai cun is àteras est BGP (Border Gateway Protocol). BGP creat is caminus impreendi unas cantu tàulas chi cuntenint vàrius indiritzus de arretza e informatzionis po nc'arribai. Su chi scieus de sa scumparta de Facebook est chi is incaminadoris suus ant arriciu unus cantu cumandus UPDATE chi serbint a annoai cussas tàulas e chi nd'ant cancellau is caminus po lompi a is serbidoris. Calincunu narat chi custa est stètia una faddina umana, àterus ant nau chi custu podit essi s'arresurtau de un'atacu.

Cantu a is àterus servìtzius chi fiant funtzionendi mali in s'interis, custu si depit a su fatu chi is impitadoris chi no arrannesciant a impreai Facebook ant incumentzau a proai e proai e apustis funt passaus a àteras arretzas, carrighendi de aici Twitter Telegram e àterus, e fintzas servìtzius de basi che DNS (Domain Name System, su sistema chi fùrriat is nòminis de is situs, comenti sardumatica.net, in indiritzus numèricus impreaus in Internet po is comunicatzionis, is Indiritzus IP).

Fontis:

• https://www.masslive.com/news/2021/10/why-is-facebook-still-down-speculation-about-a-hack-deleted-code-rampant-but-few-firm-answers.html
• https://leganerd.com/2021/10/05/cosa-e-successo-a-facebook-e-a-whatsapp-instagram-oculus/
• https://hacked.com/facebook-is-hacked/

Po ndi sciri de prus:

• Incaminadori de arretza, in Wikipedia